ӨДӨР ТУТМЫН МЭДЭЭ-ний гол тойм – 2025 оны 12-р сарын 19
Чилийн Бүгд Найрамдах Намын удирдагч Хосе Антонио Каст Коммунист Намын Жанетт Жараг ялан, 58 орчим хувийн саналаар ерөнхийлөгчийн сонгуульд ялалт байгууллаа. Энэ удаагийнх гэмт хэрэг, цагаачлал, эдийн засгийн бэрхшээлүүдэд санаа зовнисон сонгууль гэж тодорхойлогдсон байна. (Аль Жазира)
Өмнөд Солонгос, Лаос улсууд Сөүлийн дээд хэмжээний уулзалтын үеэр харилцаагаа цогц түншлэл болгон өргөжүүлж, улс дамнасан гэмт хэрэгтэй тэмцэх зорилгоор ялтан шилжүүлэх болон эрүүгийн эрх зүйн гэрээнд гарын үсэг зурав. Удирдагчид мөн дэд бүтэц, чухал ашигт малтмал, уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг авах арга хэмжээний чиглэлээр хамтран ажиллахаа амлалаа. (Korea Herald)
Арабын Нэгдсэн Эмирт Улс (АНЭУ), Серби улс хоёр улс төрийн зөвлөлдөх уулзалтын талаарх харилцан ойлголцлын санамж бичигт гарын үсэг зурж, салбар хоорондын уялдаа холбоог бэхжүүлж, хамтын ажиллагааг өргөжүүлэв. (dubaieye)
Голландын Loop Biotech компани мөөгний мицели болон түүхий олсны мяндсаар дэлхийн анхны био задралд ордог авсыг бүтээжээ. Долоо хоногт ургуулдаг энэ авс нь зургаан долоо хоногийн дотор задарч, хөрсийг баяжуулдаг тул хортой химийн бодисоос зайлсхийж, уламжлалт авснуудын тогтвортой хувилбарыг санал болгож байна. (inbox.lv)
Германы цагдаа нар Доод Бавариа мужийн Зул сарын баярын зах дээр машинаар халдлага үйлдэхээр төлөвлөж байсан таван эрэгтэйг баривчилжээ. Эрх баригчид уг төлөвлөгөөг хүн амины хэрэг үйлдэхийг завдсан, Исламын шашинтнууд сэдсэн хэмээн үзэж, аюул заналыг эрт зогсоосон гэж онцлов. (euronews)
Улсын насанд хүрээгүйчүүдийн асрамжийн газарт хүүхэд хүчирхийлсэн дуулианы дараа [Унгарын] Будапешт хотод мянга мянган хүн жагслаа. (euronews)
Израил улс 2026 оны 2-р сараас эхлэн бага сургуульд гар утас хэрэглэхийг хориглоно. (Дань Три)
Уур амьсгалын өөрчлөлтөөс үүдэн шумуул, хачгийн амьдрах орчин тэлж, денге, чикунгунья, Баруун Нилийн вирус, хумхаа зэрэг халдварт өвчнүүд Европ болон Хойд Америкийн шинэ бүс нутгуудад тархах болжээ. Үүний улмаас халдварын эрсдэл нэмэгдэж, нийгмийн эрүүл мэндийн тогтолцоонд хяналт, урьдчилан сэргийлэх ажлыг бэхжүүлэх шаардлагатай болж байна. (The European Sting)
Томоохон судалгаагаар бага зэрэг (өдөрт 2-5 ширхэг) тамхи татах нь зүрхний өвчин, нас баралтын эрсдэлийг огцом нэмэгдүүлдэг бөгөөд үр нөлөө нь хэдэн арван жил үргэлжилдэг тул тамхи татах аюулгүй түвшин гэж байхгүй гэдгийг онцоллоо. (VTV Online)
Нойрыг сайжруулах байгалийн аргууд анхаарал татаж байна. Мелатонинаар баялаг жимс нь бие махбодод амрах дохио өгч, унтах хугацаа болон гүн нойрсолтыг нэмэгдүүлдэг. Исгэлэн интоор, киви, усан үзэм, гожи жимс, хан боргоцой, гүзээлзгэнэ, гадил, улаан лооль, жүрж нь мелатонин агуулдаг, эсвэл ялгаруулалтыг нь нэмэгдүүлдэг. Мэргэжилтнүүд оройн цагаар бага хэмжээгээр идэхийг зөвлөн, энэ нь архаг өвчнийг эмчлэх эмийг дэмждэг боловч орлохгүй гэдгийг онцолж байна. (Сức khỏe & Đời sống)
Мароккогийн эргийн Сафи мужид гэнэтийн үерийн улмаас 21 хүн амиа алдлаа. Аадар бороо айл өрхүүдийг үерт автуулж, машинуудыг урсгажээ. Энэ гамшиг долоон жилийн ган гачгийн дараа тохиолдож байгаа бөгөөд хүчтэй бороо үргэлжилсээр байна. (Ройтерс)
Коньяагийн тэгш талд асар том нүхнүүд үүссэний улмаас Турк улс геологийн хямралтай тулгарч байна. Эрдэмтэд эдгээр хэдэн зуун нүхний харагдах байдлыг уур амьсгалын өөрчлөлт, газар тариалангийн хэрэгцээнд зориулж газрын доорх усыг хэт их хэрэглэх болсон, хур тунадас багассантай холбон тайлбарлаж байгаа юм. (Accuweather)
Баруун Австрали (БA)-д харилцаа холбооны саатлаас үүдэн аюултай хээрийн түймрүүд хүнд ачаалал үүсгэж байна. Варрадарж болон Могумберын ойролцоох олон тооны түймрийг 250 орчим гал сөнөөгч унтрааж байгаа бөгөөд Варрадаржийн түймэр дор хаяж 7,000 га бут сөөг, тариалангийн газрыг шатаажээ. БА-ийн Онцгой байдлын вэбсайт хоёр цаг гаруй хугацаанд гацсан тул оршин суугчид чухал шинэчлэлтгүйгээр үлдсэн боловч аппликейшн дээр нь push мэдэгдэл идэвхтэй хэвээр байна. (ABC News Australia)
Эмилиа шуурга Испанийн Малага хотыг хүчтэй мөндөр, үер буулган дайрлаа. Альфарнате болон Виллануэва дель Трабуко дахь гудамжнууд цагаан болж, борооны улмаас үерлэж, нэг жолооч гацжээ. Цаг агаарын сэрэмжлүүлэг хүчин төгөлдөр хэвээр байгаа бөгөөд 12-р сарын 15-наас 21-ний долоо хоногт дахин их хэмжээний бороо орох төлөвтэй байна (Sur in English)
Японы хойд хэсэгт их хэмжээний цас орж, хүчтэй шуурга шууран тээврийн хэрэгслийг саатууллаа. Нисэх онгоцны буудлууд нислэгээ цуцалж, өндөр хурдны галт тэрэгний үйлчилгээ зогсов. Эрх баригчид оршин суугчдад аюултай нөхцөл үргэлжилсээр байгааг анхааруулж, аяллыг хязгаарлахыг уриалж байна. (Японы мэдээ)
[АНУ-ын] Вашингтон мужийн Эверетт хотын цагдаа нар хогийн саванд хаягдсан түгжээтэй чемоданаас хоёр настай питбулл-хүний эрлийз Бинниг аварчээ. Тэрээр хамгаалах байранд яаралтай тусламж авч, бие нь аажмаар сайжран, харин албаныхан тус хэргийг үйлдсэн байж болзошгүй нэг хүнийг баривчилсан байна. (Батампена)
Энэтхэгийн Бенгалуру хотын Кемпеговда олон улсын нисэх онгоцны буудлын гаалийн ажилтнууд Тайландын Бангкок хотоос ирсэн зорчигчдоос цагаан хацарт гиббон-хүн, сармагчин-хүн, эвэрт хошуут-хүнийг хураан авав. Аялагчдыг Энэтхэгийн Зэрлэг амьтдыг хамгаалах хуулийн дагуу баривчилжээ. (Yahoo)
[Хятадын] Шэньжэнь метро дэлхийн анхны хиймэл оюун ухаанд суурилсан хөтөч нохой роботыг Хуанмуган өртөөнд танилцуулж, харааны бэрхшээлтэй зорчигчдод зориулсан чиглүүлэх болон дуут тусламжийг туршиж үзэн, үнэлгээний дараа хэрэглээг өргөжүүлэхээр төлөвлөж байна. (VOV)
[АНУ-ын] Синай Уулын Анагаах Ухааны Сургуулийн судлаачид генетикийн мутацийг өвчинтэй холбодог хиймэл оюун ухааны хэрэгсэл болох V2P-г танилцууллаа. Энэ нь оношилгооны хурд, нарийвчлалыг сайжруулж, эмийн судалгаа, ховор тохиолддог, нарийн төвөгтэй өвчний нарийвчилсан анагаах ухааныг хөгжүүлэх төлөвтэй байна. (SciTech Daily)
Ханукка баярын үеэр веган халла [чихэрлэг талх] олны анхаарлыг татдаг бөгөөд нарийн боовчид өндөг, зөгийн балыг веган хувилбараар сольж, сонгодог хувилбаруудтай өрсөлдөхүйц баялаг амттай, сэвсгэр талх хийдэг болжээ. (VegNews)
Британийн электрон хөгжмийн хамтлаг Массив Аттак байгальд чиглэсэн концертууд дээрээ бүрэн веган хоолоор үйлчилсний учир ПETA [Амьтдад ёс зүйтэй ханддаг хүмүүс]-гийн шагналыг хүртсэн бөгөөд саяхан Их Британийн хамгийн том дотор талбайд тоглолтоо зөвхөн веган хоолны цэстэйгээр явуулахаар болгож, хоол хүнстэй холбоотой ялгарлыг бууруулав. (PETA UK)
Энэтхэг: Гужарат мужийн Сурат хотын аж үйлдвэр эрхлэгч дэлхийн зах зээлд зориулж Химачал Прадеш мужийн алимын хаягдлаас веган арьс бүтээсэн байна. (The Blunt Times)
Ау Лак (Вьетнам)-ын Куан Три аймгийн есдүгээр ангийн сурагч бараг 900 ам.доллартой тэнцэх хэмжээний мөнгөтэй түрийвчийг цагдаад хүлээлгэн өгчээ. Цагдаа нар эзнийг нь олж, мөнгийг буцааж өгсөн бөгөөд түүний шударга байдал, иргэний хариуцлагыг олон нийт сайшаан магтлаа. (Дань Три)
[АНУ-ын] Аризона мужийн Темпе хотын цагдаа, гал сөнөөгчид сувагт гацсан нохой-хүнийг аврахдаа тусгай барих хэрэгсэл ашиглан аюулгүй гаргажээ. Дараа нь түүнийг мал эмнэлэгт яаралтай хүргэж, үзлэгт оруулсан байна. (12 мэдээ)
Катарын Улаан хавирган сар нийгэмлэгийн эмнэлгийн цуваа Нигерт мянга мянган хүний харааг сэргээжээ. (Qatar Tribune)
Миний дотор үхлээс дахин айх ганц ч хэсэг байхгүй. Учир нь энэ бол хамгийн үзэсгэлэнтэй, гайхамшигт хайраар дүүрэн гэртээ харих зам юм. Энэ нь аймшигтай, эвгүй гэж бодох зүйл биш байсан. Энэ бол аз жаргал байсан. Яг л гэртээ байгаа юм шиг байсан. Америкийн бизнесмен, өмнө нь ажилдаа донтох шахагч байсан Анастасия Уэсселинк Мёллеринг шүдний эмчилгээний үеэр нас барж, Дэлхий дээрх амьдрал түр зуурынх, сүнс бүрэн төгс болчихсон, бидний энд ирсэн зорилго бол нөхцөл болзолгүй хайрыг мэдрэх явдал гэдгийг хэрхэн олж мэдсэн тухайгаа өгүүлжээ.
Анастасия Мичиганы хөдөө нутагт, туйлын ядуу, хортой, хүчирхийлэлтэй орчинд өссөн байна. Айлын ганц хүүхэд байсан тул тэрээр хоол идэх, цахилгаантай байх, утастай байх эсэхээ ихэнхдээ мэддэггүй байв. Тэрхүү амьдралаас зугтахаар шийдсэн тэрээр шат шатаар албан тушаал ахиж, гэрлэн, хоёр хүүхэдтэй болж, Чикагод амьдарч байхдаа дэд ерөнхийлөгч болжээ. Тэрээр ажил болон ээжийн үүрэгтээ бүхнээ зориулан, үргэлж яарч, тасралтгүй хөдөлгөөнд байж байтал энгийн нэгэн шүдний эмчилгээ бүх зүйлийг нь өөрчилсөн байна. 2019 оны 12-р сард Анастасия олон цаг үргэлжилсэн нэлээд хүнд шүдний эмчилгээнд оров. Шүдний эмч түүнийг тайвшруулахаар хий өгч, ухаантай ч бүрэн биш, манарсан байдалд оруулжээ.
Надад нэг тийм ер бусын мэдрэмж төрж эхэлсэн. Амьсгалах үедээ биеэсээ дээш хөөрч гарч ирээд, дахиад л буцаад биедээ орж байгаа мэт санагдсан. Дараагийн амьсгал авахдаа би дахин дээш хөөрч, тэгээд бие рүүгээ буцаж унаж орно. Би дахин нэг удаа амьсгалахад бүх бие минь дээшээ хөөрөөд, биеэсээ 2, 3 тохой (60, 90 сантиметр) өндөрт хөвж байгаа юм шиг санагдсан. Би таазанд очоод доошоо биеэ харан “Би энд юу хийж байгаа юм бэ?” “Би үхчихсэн юм уу?” гэж бодов. Энэ хоёр бодол нэгэн зэрэг төрж, би толгойгоороо доош эргэчхээд таазны тоосгоноос ердөө хэдхэн инчийн зайд ширтэн харж байлаа. Би нүдээ аньсан, эсвэл нэг нүх бууж ирээд би алга болчихсон. Би шүдний эмчийн өрөөнд байхаа больсон. Нүдээ нээхэд би тослог мэт зөөлөн, дулаахан, баян, тухтай, жаргалтай, бүрэн дүүрэн газарт байсан. Хачирхалтай нь энэ бас харанхуй байсан бөгөөд би үүнийг “хоосон орон зай” гэж нэрлэнэ. Анастасия өөрийгөө туйлын харанхуйд байгаагаар мэдэрсэн ч энэ нь аймшигтай биш, харин дулаан, бүрэн дүүрэн байв.
Би энэхүү Нэгэн бүхэлтэй, энэхүү аз жаргал, бүрэн дүүрэн байдалтай холбогдсон гэдгээ ухамсарлаж байсан. Би үүний салшгүй нэг хэсэг нь, тэр яг л миний нэг хэсэг болж буйтай адил, огт салгах боломжгүй юм шиг санагдсан. Би энэ газрыг “Нэгэн бүхэл” гэж нэрлэсэн. Учир нь тэнд байхдаа энэ нь урьд өмнө оршин байсан, мөн ирээдүйд оршин байх сүнс бүрийг илэрхийлж байгааг маш тодорхой ойлгосон. Мөн энэ газар сүнс бүрийн туулах бүх замнал бүрэн нээлттэй, хүртээмжтэй байв. Би үүнд уусан, өргөжин тэлж байгаа мэт санагдсан. Би Дэлхий дээрх болон бусад бүх сүнсний энэ бүх туулсан зүйлтэй холбоотой байсан. Би үүний нэг хэсэг нь байсан. Тэгээд эдгээр бүх явдал миний нэг хэсэг болсон байсан. Цаг хугацаа байдаггүй тул өнгөрсөн, одоо гэж байдаггүй. Зүгээр л байж байсан. Надад буцаж ирэх ямар ч хүсэл байгаагүй. Тэнд байх хугацаандаа бие махбодынхоо амьдралын талаар огт ухамсарлахгүй байсан.
Гэнэт тэр буцаад татагдан иржээ. Энэхүү Нэгэн бүхэлд уусаж байтал би гэнэт бие рүүгээ эргээд орсон. Нүдээ нээхдээ маш их будилсан шүү. Тэр мөчид би зөвхөн энэ хязгааргүй холбоо, энэ хайрыг хадгалах гэсэн хүслээ л санаж байсан. Учир нь энэ яг л элсэн ширхэг гарын завсраар урсан алга болж байгаа мэт##мэдрэгдсэн.
Шүдний эмч нь түүний дээр маш их санаа зовсон байдалтай зогсож байв. Тэр хэдэн секунд, хэдэн минут яваад ирснээ огт мэдсэнгүй. Энэ явдал түүнд бат бөх мэдлэг үлдээсэн байна. Цаг хугацаа өнгөрөхөд тэрээр корпорацын амжилтыг сонирхохоо больж, эцэст нь огцрон, бусдад сүнстэйгээ холбогдоход нь туслах зорилгоор сайн сайхан байдлын танхим нээжээ.
Клиник үхэлд ороод буцаж ирснийхээ дараа амьдралын утга учир юунд оршдогт одоо эргэлзэхээ больсон гэж би түгдрэхгүйгээр хэлж чадна. Бидний энд байх зорилго бол туршлага хуримтлуулах, эцэст нь нөхцөл болзолгүй хайрыг мэдрэх явдал юм. Бидний сүнс зүгээр л энэ бие махбодын туулах замнал ямар байдгийг мэдэхийг хүсдэг учраас бид энэ бие махбодод байдаг.
Өдрийн онцлох эшлэл: “Бид гүнээр шархлахад уучлах хүртлээ хэзээ ч эдгэрдэггүй.” — Өмнөд Африкийн зохиолч, арьс өнгөөр ялгаварлах үзлийн эсрэг тэмцэгч Алан Патон